Κυριακή 11 Ιουλίου 2010

Μπύρες, μπάχαλα και κυνηγητό με τους μπάτσους από τον Καρλ Μαρξ


Ο Καρλ Μαρξ εκτός από μεγάλος θεωρητικός , επαναστάτης , συγγραφέας και πολυπράγμων δεν έπαυε να είναι και αυτός ένας απλός θνητός. Μετά από αυτήν τη γελοιωδώς μικρή ‘απολογητική’ εισαγωγή μιας και ο Μαρξ δεν χρειάζεται συστάσεις , προειδοποιούμε οι ηθικολόγοι και σοβαροφανείς μπορούν να ξεκουμπιστούν ευθύς εξαρχής.

Ιδού ένα μικρό και χαριτωμένο περιστατικό στη ζωή του μεγάλου άντρα , ίσως σε μερικούς από εμάς να τον κάνει ακόμα πιο συμπαθή :
Ένα βράδυ, βγήκε με τον Έντγκαρ Μπάουερ και τον Βίλχελμ Λίμπκνεχτ για μπαρότσαρκα κατά μήκος της Τότεναμ Κορτ Ρόουντ, σκοπεύοντας να πιουν από ένα τουλάχιστον ποτήρι μπύρα σε κάθε παμπ που θα συναντούσαν μεταξύ της Όξφορντ Στριτ και της Χάμπστεντ Ρόουντ. Καθώς στο δρόμο στεγάζονταν ούτε λίγο ούτε πολύ δεκαοκτώ παμπ, μέχρι να πιάσουν την τελευταία τους σκάλα ο Μαρξ ήταν ήδη σκνίπα. Μια ομάδα Οντφέλοους,* που κάθονταν ήσυχοι και απολάμβαναν το φαγητό τους, βρέθηκαν στο στόχαστρο της μεθυσμένης τριάδας
Είχαμε βαρεθεί προς το παρόν την «ζυθοπεριήγησή μας» και προκειμένου να ηρεμήσουμε κάπως το αίμα μας που έβραζε, βαλθήκαμε να περπατούμε με ταχύ βήμα, μέχρι που ο Έντγκαρ Μπάουερ σκόνταψε σε κάτι στοιβαγμένα αγκωνάρια στην άκρη του δρόμου. «Ζήτω, έχω μια ιδέα!» και εις ανάμνησιν της εποχής που κάναμε τις τρελές φοιτητικές μας φάρσες, άρπαξε μια πέτρα και μπαμ! μπουμ! ένα γκαζοφάναρο έγινε θρύψαλα. Η ανοησία είναι μεταδοτική -ο Μαρξ κι εγώ δεν μείναμε πίσω και σπάσαμε τέσσερις πέντε φανοστάτες-, ήταν πιθανόν δύο η ώρα το πρωί και οι δρόμοι ήταν έρημοι… Ο θόρυβος, ωστόσο, τράβηξε την προσοχή ενός αστυνομικού, που χωρίς να το πολυσκεφτεί έδωσε γρήγορα γρήγορα το σινιάλο στους συναδέλφους του. Αμέσως ακούστηκαν από παντού αστυνομικά σφυρίγματα. Η θέση μας ήταν κρίσιμη. Ευτυχώς, το αντιληφθήκαμε αμέσως· και ευτυχώς, γνωρίζαμε τα κατατόπια. Το βάλαμε στα πόδια με δυο τρεις αστυνομικούς στο κατόπι μας, σε κάποια απόσταση μακριά μας. Ο Μαρξ επέδειξε ευλυγισία για την οποία δεν τον είχα ικανό. Και αφού το κυνηγητό κράτησε κάποια λεπτά, κατορθώσαμε να στρίψουμε σ’ έναν παράδρομο, φτάσαμε σε μια αλάνα -μια πίσω αυλή ανάμεσα σε δύο δρόμους- κι από κει βγήκαμε πίσω από τους αστυνομικούς, που έχασαν τα ίχνη μας. Ήμασταν πια ασφαλείς. Δεν μας είχαν δει και φτάσαμε στα σπίτια μας χωρίς άλλες περιπέτειες.

* Oddfellows: μέλη αγγλικής εταιρείας αντίστοιχης με τη μασονία.
Φράνσις Γουίν ,  “Κάρολος Μαρξ η ζωή του” , εκδ.ωκεανίδα σελ.341-342
βασίζεται σε αναμνήσεις του Μαρξ από τον Β.Λιμπκνεχτ υπάρχει στα αγγλικά στο Karl Marx : Interviews and recollections , κεφ.Wilhelm Liebknecht σ.63-65 . Στο αγγλικό βιβλίο μαθαίνουμε πως πριν το κυνηγητό με τους μπάτσους έγινε ένας ψιλοκαυγάς με τους Άγγλους στο μπαρ αλλά δεν έπεσαν μπουκέτα μιας και η τριάδα αποχώρησε , παρά κάτι αναποδογυρισμένα τραπέζια. Η αφορμή για τον καυγά ήταν ‘πατριωτικής’ φύσεως για τα κακώς κείμενα την κατάσταση και τα προτερημάτων της Αγγλίας και της Γερμανίας. Το περιστατικό πρέπει να έγινε τη δεκαετία του 1860 δηλαδή όταν ο Κ.Μαρξ ήταν πάνω από 40 χρονών.

Πέμπτη 1 Ιουλίου 2010

Έχει η συνείδηση της εργατικής τάξης καταρρεύσει;


Ταξική συνείδηση: «Η συνειδητοποίηση από τα άτομα μιας συγκεκριμένης κοινωνικής τάξης πως έχουν κοινά συμφέροντα και μια κοινή κοινωνική κατάσταση. Η ταξική συνείδηση συνδέεται με την ανάπτυξη μιας «τάξης για τον εαυτό της», όπου τα άτομα στο πλαίσιο της τάξης ενώνονται με σκοπό την επιδίωξη κοινών συμφερόντων».
Online Λεξικό των Κοινωνικών Επιστημών

Η κρίση της εκπροσώπησης της εργατικής τάξης είναι ένα γνωστό θέμα στην αριστερά διεθνώς, η ιδέα ότι, είτε λόγω της στροφής προς τα δεξιά των σοσιαλδημοκρατικών και σταλινικών κομμάτων είτε λόγω της κατάρρευσης τους, η εργατική τάξη στερείται μιας πολιτικής δύναμης που να μπορεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της σε εθνικό επίπεδο.
Σε πολλές χώρες έχουν καταβληθεί προσπάθειες για να δημιουργηθούν, ή να αρχίσουν να δημιουργούνται, ευρύτερα αριστερά κόμματα που να μπορούν να καλύψουν αυτό το κενό. Ωστόσο, η ιδέα της «κρίσης του εργατικού υποκειμένου» πάει ένα βήμα παραπέρα, λέγοντας ότι η ταξική συνείδηση έχει μειωθεί σε τέτοιο βαθμό που η συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης δεν έχει συνείδηση του εαυτού της ως μέρος μιας τάξης που έχει τα δικά της συμφέροντα, πέραν εκείνων της άρχουσας τάξης. Χρησιμοποιώντας τη διάκριση του Λούκατς, «η εργατική τάξη είναι μια “τάξη καθεαυτή”», αλλά δεν είναι πλέον μια «“τάξη για τον εαυτό της”». Αν αυτό είναι σωστό, φυσικά, τότε έχει μεγάλη επίπτωση στη σοσιαλιστική ανάλυση και στρατηγική.
Υποστηρίζουμε εδώ ότι η ιδέα μιας εργατικής τάξης που δεν είναι πλέον μια «τάξη για τον εαυτό της» είναι μια υπερβολή, αλλά όπως και οι περισσότερες σχηματοποιήσεις βασίζεται σε πτυχές της πραγματικότητας που η Αριστερά πρέπει να τις εντοπίσει και να τις ενσωματώσει στη στρατηγική και την τακτική της. Η συνείδηση, ιδιαίτερα η συνείδηση των μαζών, είναι ένα δυναμικό στοιχείο το οποίο υπόκειται σε αλλαγές και μερικές φορές, σε περιόδους κρίσης, υπόκειται σε απότομη μεταβολή. Έτσι κάθε προσπάθεια για να συλλάβουμε και να ερμηνεύσουμε τη συνείδηση της μάζας της εργατικής τάξης είναι πιθανό να είναι μερική και μονόπλευρη. Πριν μπούμε σε λεπτομέρειες, ας πούμε κάτι σχετικά με τη μεταβαλλόμενη διάρθρωση της εργατικής τάξης, στη Βρετανία και διεθνώς.

Αναγνώστες

Η λίστα ιστολογίων μου